Wywiad z Marcinem Mucharskim, radcą prawnym w CWW Kancelaria Prawnicza Sp.k.
W 2019 roku wprowadzono mechanizm cen maksymalnych za energię elektryczną dla odbiorców, w tym przedsiębiorców. Czy mechanizm zostanie przedłużony na rok 2020?
Marcin Mucharski: Dnia 28 grudnia 2018 r. wprowadzono mechanizmy przeciwdziałające podwyżce cen energii elektrycznej w 2019 r. W ramach tej regulacji, co do zasady, w okresie pierwszego półrocza wszystkie firmy mogły korzystać z ograniczenia cen energii, a w drugim półroczu określone grupy przedsiębiorstw, które złożyły stosowny wniosek do swojego dostawcy energii elektrycznej.
Na chwilę obecną nie mamy, żadnych podstaw do przyjęcia, że ceny na rok 2020 również zostaną zamrożone. Na dzień dzisiejszy nie zostały przewidziane projekty legislacyjne, które miałyby przedłużyć obowiązywanie obecnych przepisów. Również z publicznych wypowiedzi ministerstwa rozwoju nie wynika, aby takie zmiany były planowane.
Trzeba jednak podkreślić, że odbiorcy przemysłowi mają możliwość skorzystania z systemów wsparcia dla przedsiębiorstw energochłonnych. Ponieważ w cenie energii odbiorcy ponoszą opłaty nie tylko za samą energię, ale także dodatkowe obciążenia związane m.in. z emisją gazów cieplarnianych, czy systemami wsparcia dla energetyki odnawialnej, część przedsiębiorstw może zostać zwolniona w określonej proporcji z ponoszenia tych obciążeń. Zwolnienia te mają pomóc przedsiębiorstwom utrzymać konkurencyjność w stosunku do firm spoza Polski czy Unii Europejskiej.
Czy oprócz zmiany cen doszło też do innych znaczących zmian w zakresie energetyki?
MM: W 2019 roku takich zmian było bardzo dużo. Weszła w życie nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii, która umożliwiła przede wszystkim przeprowadzenie aukcji OZE, co dla wielu instalacji jest warunkiem ich realizacji.
Dodatkowo postanowiono wprowadzić system opustów dla prosumentów. Prosumentem jest odbiorca energii elektrycznej, wytwarzający ją we własnych mikroinstalacjach OZE o mocy nie przekraczającej 50 kW. Oznacza to, że sprzedawca energii elektrycznej wystawiając fakturę za energię elektryczną bierze pod uwagę ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumenta oraz ilość energii elektrycznej pobranej i zużytej na potrzeby własne. W uproszczeniu działa to w ten sposób, że ilość energii pobranej w okresie roku kalendarzowego, za którą należy zapłacić jest pomniejszana o ilość energii wprowadzonej do sieci, w stosunku 1 do 0,7 albo 0,8, w zależności od mocy danej instalacji.
Co więcej, ustawodawca wyszedł naprzeciw oczekiwaniom branży i postanowił rozszerzyć krąg podmiotów uprawnionych z systemu opustów. Obecnie z systemu opustów mogą korzystać także przedsiębiorcy oraz spółdzielnie energetyczne.
Z kolei w wyniku zmian w kodeksie cywilnym, po czerwcu 2020 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą, które będą zawierały umowy, w tym z przedsiębiorstwami energetycznymi, będą korzystały z ochrony zbliżonej do konsumentów.
Zmieniono także regulację w zakresie realizacji instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Do tej pory podmioty zainteresowane wybudowaniem i prowadzeniem spalarni odpadów komunalnych mogły realizować takie inwestycje po uzyskaniu wpisu na listę instalacji prowadzoną na poziomie województw. Teraz kompetencje te przejmie minister właściwy ds. środowiska (najprawdopodobniej klimatu) i stworzy listę krajową, która będzie miała formę rozporządzenia. Z tego powodu podmioty zainteresowane realizacją takiej inwestycji powinny podjąć działania w celu uzyskania takiego wpisu na początku 2020 roku.
Jakich nowych zmian można się spodziewać na rynku energii w 2020 roku?
MM: Wydaje się, że w najbliższych latach dojdzie do gruntownych zmian na rynku energii i szerzej całej energetyki. Obecnie Europa zmierza do odejścia od paliw kopalnych i emisji gazów cieplarnianych. Z tego powodu będziemy odchodzić od źródeł konwencjonalnych, tj. zasilanych paliwami kopalnymi jak węgiel, olej czy gaz na rzecz źródeł odnawialnych.
W 2020 r. spodziewamy się przedstawienia regulacji dotyczącej budowy morskich farm wiatrowych tj. tzw. ustawy offshorowej. Zgodnie z zapowiedziami minister Jadwigi Emilewicz stosowna propozycja ma zostać zgłoszona w ciągu najbliższych tygodni. Pojawiają się też zapowiedzi modyfikacji tzw. ustawy wiatrakowej, która zablokowała budowę lądowych farm wiatrowych, jeżeli w odległości mniejszej niż 10-krotność wysokości masztu znajdują się obiekty mieszkalne.
Trzeba też wspomnieć o właśnie ogłoszonych przez Komisję Europejską założeniach dla polityki klimatycznej Unii Europejskiej pod nazwą European Green Deal. Zgodnie z tymi założeniami postępować ma ograniczanie wykorzystania paliw kopalnych. System emisji gazów cieplarnianych ma zostać rozszerzony na nowe branże i instalacje. W szczególności ograniczone powinny zostać poziomy emisji w obszarze transportu czy lotnictwa. Z zapowiedzi tych wynika, że czeka nas dynamiczne przejście w kierunku energetyki odnawialnej.
W tym kontekście wszystkie przedsiębiorstwa powinny przeanalizować jak dostosować się do nadchodzących zmian. W szczególności warto rozważyć włączenie się do wytwarzania energii elektrycznej za pomocą własnych instalacji odnawialnych źródeł energii oraz sprzedaż nadwyżek do sieci dystrybucyjnych, bądź nawiązanie bezpośredniej współpracy z innymi podmiotami posiadającymi takie instalacje czy to w formie klastrów, spółdzielni energetycznych czy też umów bezpośrednich. Oba powyższe rozwiązania mogą prowadzić do ograniczenia ryzyka dalszego wzrostu cen energii.