Polska jest istotnym członkiem Unii Europejskiej, z 8,4% ludności wytwarzającym 4,4% PKB (w cenach rynkowych) i 6,7% PKB (wg parytetu siły nabywczej) w UE27.
Dla porównania Czechy, Węgry, Słowacja i kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia) z 7,1% ludności UE27, wytwarzają łącznie 4,6% PKB UE27 (w cenach rynkowych) oraz 5,8% PKB (wg parytetu siły nabywczej). Potencjał gospodarczy Polski, wzmacniany korzystnym położeniem geograficznym (dostęp do morza, skrzyżowanie szlaków transportowych północ-południe i wschód-zachód, łatwa rozbudowa infrastruktury), czyni ją atrakcyjnym miejscem inwestycji zagranicznych, także w ramach skracania i dywersyfikacji łańcuchów dostaw, czy też friendshoringu. Główne korzyści z członkostwa w UE dla Polski to wzrost integracji handlowej w zakresie handlu towarami i usługami, lepsze wykorzystanie zasobów pracy oraz łatwiejszy dostęp do kapitału.
Raport GUS z okazji 20 lat członkostwa Polski w UE pokazuje szybki wzrost kluczowych wskaźników gospodarczych Polski. Udział Polski w obrotach towarowych handlu zagranicznego wewnątrz UE wzrósł w eksporcie z 2,7% w 2004 r. do 6,4% w 2023 r. oraz w imporcie z 3,2% w 2004 r. do 5,8% w 2023 r. Eksport na 1 mieszkańca wzrósł w Polsce z 1,6 tys. EUR (25% średniej w UE) w 2004 r. do 9,2 tys. EUR (61% średniej w UE) w 2023 r. W Polsce udział eksportu w PKB wzrósł z 34% w 2004 r. do 58% w 2023 r., a relacja importu do PKB zwiększyła się z 37% w 2004 r. do 52% w 2023 r. Polska ma mocną pozycję jako eksporter na rynki europejskie – w 2023 roku była drugim partnerem handlowym w imporcie dla Niemiec, Litwy i Ukrainy, trzecim dla Czech, Słowacji i Łotwy, czwartym dla Węgier oraz szóstym dla Danii.
W 2004 roku wskaźnik zatrudnienia osób w wieku produkcyjnym w Polsce wynosił 51,4% i był znacznie niższy od 61,5% w UE, natomiast w 2023 roku ten wskaźnik w Polsce wzrósł do 72,4% i był wyższy od średniej unijnej, czyli 70,4%. Stopa bezrobocia w Polsce spadła z 19,3% – najwyższej wartości w UE w 2004 r. do 2,8% – drugiej najniższej wartości w UE w 2023 r. Wydajność pracy (liczona jako PKB na 1 pracującego, według parytetu siły nabywczej) w Polsce istotnie wzrosła z 63% średniej w UE w 2004 r. do 82% średniej UE w 2023 r. Szybkie tempo konwergencji gospodarki Polski do krajów UE pokazuje PKB per capita, który wzrósł z 51,5% średniej dla UE27 w 2004 r. do 79,4% w 2023 r. Wzrasta również udział Polski w wartości dodanej brutto przemysłu UE z 5,4% w 2004 r. do 7,6% w 2023 r. oraz zużycie końcowe energii z 5,6% zużycia w UE27 w 2004 r. do 7,7% w 2022 r.
W tym kontekście wyzwaniem dla gospodarki Polski będzie transformacja energetyczna – w 2022 roku udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii wyniósł w Polsce 16,9% w porównaniu do 23,0% w UE27, a wskaźnik powtórnego wykorzystania materiałów wyniósł w Polsce 8,4% w porównaniu do 11,5% w UE27. Roczna emisja netto gazów cieplarnianych w Polsce zmniejszyła się nieznacznie z 10,6 ton na mieszkańca w 2004 r. do 10,3 tony w 2022 r., podczas gdy średnia w UE27 spadła z 10,7 tony w 2004 r. do 7,8 tony w 2022 r.
Arkadiusz Krześniak, Główny Ekonomista Deutsche Bank Polska
