W dniu 19 listopada br., po uchwaleniu przez Parlament oraz podpisaniu przez Prezydenta, polska ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych została opublikowana w Dzienniku Ustaw .
Wraz z uzasadnieniem, ustawa liczy ponad 400 stron. Ustawa implementuje do polskiego systemu prawnego przepisy dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 odnośnie do globalnego podatku minimalnego (BEPS 2.0, Filar Drugi).
W szczególności, polska ustawa opiera się na Wytycznych OECD i dyrektywie UE w odniesieniu do wszystkich fundamentalnych kwestii, takich jak określenie podmiotu, przedmiotu czy podstawy opodatkowania. Kluczowe jest, że wprowadza ona trzy nowe rodzaje podatków wyrównawczych, które odpowiadają mechanizmom poboru przewidzianym w Wytycznych OECD, tj. globalny podatek wyrównawczy (odpowiadający zasadzie income inclusion rule, IIR), podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków (odpowiadający zasadzie undertaxed profits rule, UTPR) oraz krajowy podatek wyrównawczy (odpowiadający zasadzie QDMTT). Treść ustawy wskazuje więc, że polski ustawodawca zdecydował się na opracowanie zupełnie nowych podatków, które są odrębne od tradycyjnego podatku dochodowego od osób prawnych.
Polska implementacja spełnia założenie, że lokalne przepisy Filara Drugiego powinny przewidywać wszystkie wyłączenia, uproszczenia i bezpieczne przystanie przewidziane w Wytycznych OECD oraz dyrektywie UE. Do kluczowych mechanizmów łagodzących zalicza się tymczasową bezpieczną przystań oraz pomniejszenie podstawy opodatkowania o dochód pochodzący z wykorzystania substratu majątkowo-osobowego. Możliwe jest również dokonanie jurysdykcyjnej kompensaty, czyli netowania wyników podatkowych poszczególnych jednostek z grupy znajdujących się w Polsce w celu obliczenia efektywnej stawki podatkowej (ETR) dla całej grupy.
Nowe przepisy obowiązują co do zasady od 1 stycznia 2025 r., co oznacza roczne opóźnienie w porównaniu z innymi państwami członkowskimi UE, gdzie przepisy dyrektywy powinny zasadniczo obowiązywać od 1 stycznia 2024 r. Aby ograniczyć skutki fiskalne opóźnionej implementacji, tj. scenariusz, w którym dodatkowy podatek od nisko opodatkowanego dochodu (opodatkowanemu efektywną stawką poniżej 15%) jednostki zlokalizowanej w Polsce byłby pobierany w innym państwie zgodnie z tamtejszymi przepisami wdrażającymi IIR, polska ustawa przewiduje możliwość stosowania QDMTT z mocą wsteczną od 1 stycznia 2024 r. na zasadzie dobrowolności. W rezultacie międzynarodowa grupa obecna w Polsce może zdecydować, że podatek wyrównawczy za działalność jej podmiotów zależnych w Polsce za 2024 r. zostanie zapłacony centralnie na podstawie IIR w jurysdykcji ostatecznego podmiotu dominującego lub lokalnie w Polsce przez jej polskie podmioty powiązane na podstawie lokalnego QDMTT.
Ta druga opcja może być interesująca dla międzynarodowych grup, ponieważ przenosiłaby odpowiedzialność za Polskę w zakresie globalnego minimalnego podatku bezpośrednio na polskie podmioty powiązane. Dodatkowo, obliczenie podatku wyrównawczego mogłoby być dokonane na podstawie lokalnych standardów rachunkowości i lokalnych danych sprzed konsolidacji. Analogiczny proces będzie musiał być wdrożony od 2025 r., ponieważ polski QDMTT od tego czasu stanie się obowiązkowy.
Ustawa przewiduje kary za niewypełnienie obowiązków, wynoszące w skrajnym scenariuszu nawet 41 mln złotych.
W obliczu uchwalenia ustawy, polskie podmioty zapoznają się z zakresem nowego reżimu podatkowego oraz jego specyficzną terminologią, dążąc do stworzenia mechanizmów w zakresie gromadzenia, analizy oraz przetwarzania danych finansowo-podatkowych, w sposób umożliwiający wypełnianie obowiązków kalkulacyjno-sprawozdawczych.
Nowa ustawa nie wprowadza zmian w systemie ulg podatkowych, który jest obecnie bardzo korzystny w Polsce. System ten oferuje preferencyjne rozwiązania podatkowe, takie jak IP Box oraz ulgi na działalność badawczo-rozwojową (B+R). Dodatkowo, przedsiębiorstwa mogą korzystać z pełnego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) w ramach specjalnych stref ekonomicznych/ PSI. Polskie spółki powinny dokładnie ocenić wpływ nowych regulacji BEPS na dostępne ulgi podatkowe, aby zweryfikować wpływ podatku wyrównawczego na ich pozycję podatkową i jednocześnie w pełni wykorzystać dostępne możliwości.
Zespół ekspertów EY zapewnia pomoc w dostosowaniu się do nowego reżimu i wspólnie z Klientami planuje działania niezbędne do prawidłowego oszacowania wpływu Filara Drugiego na obciążenia podatkowe oraz obowiązki raportowe.
Autorzy:
Magdalena Zalech, Partner EY, Zespół Podatków Międzynarodowych
Filip Majdowski, Dyrektor EY, Zespół Podatków Międzynarodowych, były doradca Ministra Finansów, polski negocjator BEPS 2.0., członek Komitetu Sterującego OECD/G20 projektu BEPS 2.0.
Arkadiusz Myszkowski, Senior Consultant EY, Zespół Podatków Międzynarodowych